Bệnh Động mạch vành: Nguyên nhân hàng đầu gây tử vong

13/06/2020 11:15:00

Động mạch vành là tên gọi của một hệ thống các mạch máu dẫn máu đến nuôi trái tim của chúng ta. Để cho dễ hình dung thì chúng ta xem động mạch vành là hệ thống ống nước của một thành phố; hệ thống ống nước này dẫn nước từ các nhà máy nước đến cung cấp cho thành phố. Hệ thống động mạch vành rất quan trọng vì khi hệ thống này bị “trục trặc” thì trái tim của chúng ta sẽ không có đủ máu đến nuôi dưỡng, cơ tim sẽ bị tổn thương, thậm chí cơ tim có thể bị chết đi. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới thì trong năm 2017 Việt Nam có 58.452 người bệnh tử vong do bệnh động mạch vành. Tương đương trung bình mỗi ngày có 160 trường hợp tử vong do bệnh động mạch vành ở Việt Nam.

Tìm hiểu về bệnh động mạch vành
Tất cả các cơ quan, các bộ phận trong cơ thể con người đều có thể bị bệnh. Động mạch vành cũng không nằm ngoài qui luật này. Động mạch vành hay mắc phải những bệnh nào?
Khoa học đã ghi nhận là động mạch vành có thể bị viêm (như bệnh Kawasaki ở trẻ em), có thể bị xơ hóa (như trong xơ hóa động mạch vành do tia xạ), nhưng dạng bệnh mà động mạch vành hay bị nhất là xơ vữa động mạch. Xơ vữa động mạch là một quá trình tích tụ từ từ các hạt cholesterol trong thành của động mạch để tạo ra các mảng xơ vữa động mạch. Các mảng xơ vữa động mạch này lớn dần theo thời gian để gây hẹp lòng động mạch vành hoặc các mảng xơ vữa này có thể vỡ ra để gây tắc động mạch vành một cách cấp tính.

Hậu quả của bệnh động mạch vành
Như đã nêu ở trên, khi lòng động mạch vành bị hẹp hoặc động mạch vành bị tắc thì sẽ gây ra tình trạng thiếu máu đến nuôi cơ tim. Tùy theo tình trạng thiếu máu cơ tim ít hay nhiều, ngắn hay dài, cấp tính hay mạn tính mà có thể có những hậu quả khác nhau cho người bị bệnh động mạch vành.
Nếu tình trạng hẹp lòng động mạch vành khá nhiều và cố định thì sẽ gây ra hậu quả cho người bệnh là bị bệnh tim thiếu máu cục bộ mạn, biểu hiện là đau thắt ngực ổn định, mạn tính. Giới y khoa có tên gọi mới nhất cho dạng bệnh này là HỘI CHỨNG ĐỘNG MẠCH VÀNH MẠN. Người bệnh sẽ bị đau thắt ngực khi gắng sức. Điều này sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến công việc cũng như chất lượng cuộc sống của người bệnh. Ngoài ra, nếu để tình trạng thiếu máu cơ tim cục bộ mạn tính này kéo dài thì sẽ có nguy cơ bị suy tim hoặc nguy cơ bị nhồi máu cơ tim cấp.
Nếu có tình trạng vỡ mảng xơ vữa của thành động mạch vành thì sẽ gây ra hiện tượng tạo cục máu đông tại nơi vỡ và gây hẹp tiến triển hoặc tắc luôn lòng động mạch vành. Nếu tình trạng tắc nghẽn lòng động mạch vành xảy ra thì tế bào cơ tim sẽ bị chết do không có máu từ động mạch vành đến nuôi. Tình trạng này được gọi là NHỒI MÁU CƠ TIM CẤP. Nhồi máu cơ tim cấp sẽ dẫn đến tử vong (15-20% số người nhồi máu cơ tim cấp) và suy tim sau nhồi máu cơ tim.

Tình hình bệnh động mạch vành và tử vong do bệnh động mạch vành
Bệnh động mạch vành là một bệnh rất phổ biến. Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (thực hiện vào năm 2005) thì trên thế giới, trong năm 2002 có 17 triệu người tử vong do bệnh tim mạch, dự đoán số này là 20 triệu vào năm 2020 và 24 triệu vào năm 2030. Trong số tử vong do bệnh tim mạch thì số tử vong do bệnh động mạch vành và đột quị là chiếm tỷ lệ cao nhất.
Theo số liệu của Trung tâm kiểm soát bệnh tật của Hoa Kỳ (báo cáo năm 2019) thì bệnh động mạch vành là dạng bệnh tim mạch phổ biến nhất và gây tử vong nhiều nhất. Dạng bệnh này đã gây tử vong cho 365.914 người trong năm 2017. Như vậy, tính trung bình thì mỗi ngày ở Hoa Kỳ có 1.000 người tử vong do bệnh động mạch vành. Số tử vong này tương đương với 3-4 tai nạn máy bay mỗi ngày.
Một điều đáng quan tâm hơn nữa là theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới trong những năm gần đây, 80% gánh nặng về bệnh tim mạch sẽ đè nặng trên vai của các quốc gia có mức thu nhập thấp đến trung bình. Việt Nam chúng ta chưa có thống kê chính thức nhưng theo ý kiến cá nhân thì dạng bệnh này đang tăng lên nhanh chóng.

Kết luận
Bệnh động mạch vành là một dạng bệnh rất phổ biến và rất nguy hiểm. Dù đã hiểu biết nhiều về nguyên nhân, sinh bệnh học, triệu chứng của bệnh, và đặc biệt là đã có nhiều tiến bộ trong phòng ngừa và điều trị nhưng đây vẫn là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trên toàn thế giới. Điều này đặt ra nhu cầu học tập, phổ biến kiến thức về phòng bệnh nhiều hơn nữa để có thể góp phần làm giảm số người tử vong do bệnh này gây ra. Cần thiết lắm thay!

 
 GS TS BS. Trương Quang Bình - Phó Giám đốc Bệnh viện, Giám đốc Trung tâm Tim mạch Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM

Các tin đã đăng