Bướu ác thận hay ung thư tế bào thận là bướu xuất phát từ chủ mô của thận. Ở giai đoạn sớm của bệnh, bệnh nhân thường không có triệu chứng gì và tình cờ phát hiện bướu qua siêu âm bụng tổng quát, khi có các triệu chứng của bệnh như tiểu máu đại thể, đau hông lưng, sờ thấy khối bướu trong bụng hoặc thấy bụng to lên thì thường bướu đã ở giai đoạn trễ, xâm lấn nhiều cơ quan xung quanh thận, di căn hạch hoặc đã di căn xa.

Chẩn đoán xác định bướu ác thận qua chụp cắt lớp vi tính ổ bụng hoặc chụp công hưởng từ vùng bụng sau khi khám lâm sàng hoặc siêu âm bụng  nghi ngờ có bướu. 
Nguyên nhân chính xác của bướu ác thận chưa biết rõ ràng, tuy nhiên có một số yếu tố nguy cơ đã được xác định như hút thuốc lá, vì vậy phải ngưng hút thuốc lá càng sớm càng tốt. Các yếu tố nguy cơ khác như béo phì, sử dụng thuốc giảm đau lâu ngày, bệnh thận mạn đang lọc thận, tiền căn gia đình bị bướu ác thận, tiếp xúc với hóa chất như cadmium, benzen, dung môi hữu cơ hoặc một số chất diệt cỏ nhất định cũng có thể gây ra ung thư thận.

 
Vì ung thư thận không nhạy cảm với hóa trị và xạ trị nên hiện nay phẫu thuật là phương pháp duy nhất có thể chữa bệnh cho bệnh nhân bị ung thư thận ngay cả ở giai đoạn bướu đã di căn.

Ở giai đoạn sớm tức là bướu có kích thước từ 4 -7 cm và chưa xâm lấn mô xung quanh, chưa di căn hạch hoặc di căn xa thì phẫu thuật nội soi cắt bướu thận (cắt bỏ một phần thận có chứa bướu và để lại mô thận lành) là “tiêu chuẩn vàng” trong điều trị bướu thận giai đoạn sớm vì có thể điều trị triệt để mang lại cho bệnh nhân cuộc sống bình thường. So với phẫu thuật mổ mở thì phẫu thuật nội soi có rất nhiều ưu điểm như ít đau, sẹo nhỏ thẩm mỹ, thời gian nằm viện ngắn, nhanh phục hồi sức khỏe...  

Nếu không điều trị hoặc điều trị không đầy đủ bướu sẽ phát triển thành giai đoạn trễ và bệnh nhân phải cắt bỏ toàn bộ thận, thậm chí bướu xâm lấn những cơ quan quan trọng không thễ phẫu thuật cắt bướu hoặc bướu di căn xa thì tiên lượng tử vong rất cao và nhanh.

PHƯƠNG PHÁP PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT BƯỚU THẬN 

Bệnh nhân có 3 - 4 vết mổ nhỏ < 1cm trên thành bụng. Qua các vết mổ nhỏ, phẫu thuật viên sẽ đưa các dụng cụ nội soi vào bên trong bụng để cắt bỏ bướu thận, giữ lại thận. thận lành sau đó được khâu phục hồi cầm máu. 

Sau đó bệnh phẩm bướu được lấy ra ngoài qua một vết mổ nối dài vừa đủ kích thước bướu thận ở thành bụng hoặc thành lưng
    
Một số trường hợp, phẫu thuật viên phải sử dụng thêm một đường mổ ở thành bụng đễ hỗ trợ thao tác cắt bướu hoặc khâu cầm máu.


NGUY CƠ CỦA PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT BƯỚU THẬN
Chảy máu sau phẫu thuật có thể phải phẫu thuật lại để cầm máu (< 2%)
Tổn thương các cơ quan lân cận trong quá trình cắt bướu thận (<1%)
Tụ dịch vết mổ (< 5%)
Nhiễm trùng vết mổ (2 – 5%)
Rò nước tiểu sau mổ (2 – 3 %)  
Khả năng cắt bỏ toàn bộ thận do: chảy máu trong mổ, do bướu đã xâm lấn vào cuống thận (< 5%)
 

QUY TRÌNH PHẪU THUẬT NỘI SOI CẮT BƯỚU THẬN 
TẠI KHOA NGOẠI TIẾT NIỆU – BỆNH VIỆN ĐẠI HỌC Y DƯỢC TP HỒ CHÍ MINH
 

TRƯỚC PHẪU THUẬT

Tiếp nhận người bệnh, hướng dẫn thủ tục nhập viện, thông báo những quy định cho người bệnh điều trị tại bệnh viện. 

Thông tin về bệnh lý, chi phí điều trị cho người bệnh và thân nhân. Chi phí điều trị có thể thay đổỉ tùy theo phương pháp điều trị và diễn tiến nằm viện của người bệnh.
Thực hiện các xét nghiệm trước mổ (xét nghiệm máu, nước tiểu, siêu âm, chụp X quang phổi, đo chức năng hô hấp, chụp cắt lớp bụng chậu có thuốc cản quang…) theo loại phẫu thuật và tùy theo sức khỏe của từng người bệnh. Các xét nghiệm đôi khi không thể hoàn tất trong ngày.

Khám gây mê trước mổ, các chuyên khoa tim mạch, nội tiết, hô hấp (nếu người bệnh có các bệnh lý khác đi kèm để đảm bảo an toàn trước phẫu thuật. Việc khám chuyên khoa đôi khi không thể hoàn tất trong một ngày.

Tiêm thuốc kháng sinh trước mổ (tùy theo loại phẫu thuật)

Những người bệnh đủ tiêu chuẩn để phẫu thuật (đã hoàn tất mọi xét nghiệm và khám chuyên khoa) sẽ được thông báo lịch hội chẩn ung thư toàn viện (thứ 3,5,7 hàng tuần) và thời gian phẫu thuật, hướng dẫn các chế độ dinh dưỡng trước phẫu thuật

Buổi sáng ngày phẫu thuật, người bệnh nhịn ăn uống hoàn toàn, và chờ chuyển xuống khoa phẫu thuật. Do số lượng ca phẫu thuật khá nhiều nên thứ tự chuyển người bệnh xuống khoa phẫu thuật tùy thuộc sự sắp xếp của khoa phẫu thuật.

SAU PHẪU THUẬT

Sau phẫu thuật người bệnh nội trú ở khu vực hồi tỉnh (lầu 2) trong 8 - 24 giờ để bảo đảm an toàn sau phẫu thuật. Khi tình trạng người bệnh ổn định sẽ được chuyển khoa Tiết niệu, có thể gửi bệnh ở khoa khác hoặc tiếp tục nằm chờ ở khu vực hồi tỉnh (lầu 2) nếu khoa Tiết niệu hết giường.

Hằng ngày tại khoa Tiết niệu, bác sĩ sẽ thăm khám ít nhất 2 lần/ ngày. Nếu người bệnh và thân nhân có nhu cầu gặp bác sĩ điều trị, ngoài lúc thăm khám, vui lòng thông báo điều dưỡng phụ trách phòng bệnh để mời bác sĩ.

Thông tiểu và thông dẫn lưu  sẽ được rút trước xuất viện, thường sau 24 – 72h. 

Tình trạng sau phẫu thuật ổn định, người bệnh được xuất viện (3-5 ngày), và rời khỏi bệnh viện sau khi làm các thủ tục hành chánh và nhận thuốc xuất viện với những lời dặn dò của bác sĩ và điều dưỡng.

SAU XUẤT VIỆN

Tái khám theo lịch hẹn để thăm khám lại và trả kết quả giải phẫu mô học bướu thận.

Không tập thể dục và khiêng vật nặng quá 5 kg.

Uống nhiều nước và ăn bình thường.

Tránh táo bón.

Kiêng quan hệ tình dục 2 tuần.

Tái khám ngay khi có bất kỳ các dấu hiệu bất thường như mệt, đau vết mổ, tiểu máu cục, sốt, bí tiểu. Sau khi xuất viện nếu có bất kỳ diển biến nào bất thường, người bệnh lo lắng có thể gọi điện tư vấn với bác sĩ trực tiếp điều trị qua số điện thoại cá nhân hoặc bác sĩ trực khoa Tiết niệu qua số (028)39525911.